Γνωρίζατε ότι υπάρχει Μουσείο Μετεωριτών στην Ελλάδα; Ξέρετε ότι ολοένα και μεγαλώνει η παγκόσμια κοινότητα συλλεκτών Μετεωριτών; Έχετε πληροφορηθεί ότι οι δίδυμες λίμνες της Μαγνησίας προήλθαν από το διάστημα; Θεωρείτε ότι για να δείτε από κοντά κάποιο μετεωριτικό υλικό 4,5 δισ. ετών θα πρέπει να ταξιδέψετε στο εξωτερικό;
Όλα τα παράπάνω ερωτήματα θα απαντηθούν από τον Διευθυντή του Ελληνικού Μουσείου Μετεωριτών, τον κ. Τάκη Θεοδοσίου, που είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε από κοντά σε έναν όμορφο χώρο τριών επιπέδων, μόλις 3 λεπτά από τον σταθμό του ΗΣΑΠ στον Άγιο Ελευθέριο της Αθήνας, και να δούμε μία ξεχωριστή συλλογή, την “Aeroliths Collection Theodossiou” που αποτελεί έργο της τελευταίας 30ετίας.
Με καταγωγή από την Καστανιά Καρδίτσας και μεταπτυχιακές σπουδές (μαθηματικά-οικονομικά) στο Πανεπιστήμιο της Βόννης, ο κ. Θεοδοσίου εγκατέλειψε την επαγγελματική του σταδιοδρομία στον ιδιωτικό τομέα και αφοσιώθηκε στην επιστήμη των μετεωριτών και την ερασιτεχνική αστρονομία.
Είναι πιστοποιημένο μέλος της Διεθνούς Ενώσεως Συλλεκτών Μετεωριτών IMCA και του Meteoritical Society, ενώ έχει συγγράψει το βιβλίο «Μετεωρίτες, η πορεία προς τη γνώση».
Συμμετείχε στην ανακάλυψη και ονοματοδοσία του αστεροειδούς 2009UR103 με τo ελληνικό όνομα Demisroussos
Περπατήσαμε ανάμεσα στα υλικά (ίδιας ηλικίας ή προγενέστερα της Γης) αφιερώνοντας αρκετή ώρα στις βιτρίνες που ήταν προσεκτικά τοποθετημένοι χονδρίτες (σ.σ. από την κύρια ζώνη των αστεροειδών), αχονδρίτες (σ.σ. έχουν παρόμοια ηλικία με τη Γη), σιδηρομετεωρίτες (σ.σ. από πυρήνες μικροπλανητών που συγκρούστηκαν και καταστράφηκαν).
Ξεχωρίζουν τα ευρύματα από τις δίδυμες λίμνες Ζερέλια που βρέθηκαν κατά την έρευνα του κ. Θεοδοσίου και της ομάδας του, καθώς και υλικό από τον Gebel Kamil (αταξίτη-σιδηρομετεωρίτη) το οποίο ενδεχομένως ήταν παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιηθεί στα κτερίσματα αρχαίων όπλων, ξιφιδίων του Τουταγχαμών Φαραώ και μελών της ανώτερης αιγυπτιακής κάστας.
Παραθέτουμε τη συνέντευξη:
Κ. Θεοδοσίου, τι μπορεί να δει ο επισκέπτης στους χώρους του Μουσείου Μετεωριτών. Ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο σημαντικό έκθεμά σας;
Οι επισκέπτες του μουσείου μας μπορούν να περιηγηθούν σε περισσότερους από 500 αυθεντικούς μετεωρίτες, από 75 διαφορετικές υποταξινομήσεις μετεωριτικού υλικού που έχει ανακαλυφθεί στον πλανήτη μας με προέλευση την Κύρια Ζώνη Αστεροειδών, από πλανήτες & πλανητοειδείς καθώς και κομητικής προέλευσης μετεωρίτες και όλα αυτά στην τιμή του εισητηρίου των 5 € που περιλαμβάνεται προσωπική ξενάγηση & διαδραστική παρουσίαση των εκθεμάτων. Το μεγαλύτερο έκθεμα του μουσείου μας έχει βάρος 6,5 κιλά ενώ στο μουσείο μας υπάρχει και ο μεγαλύτερος μετεωρίτης με προέλευση τον πλανήτη Άρη που βρίσκεται στην Ελλάδα. Ακόμη ευμεγέθεις σεληνιακοί μετεωρίτες, ιμπακτικής φύσεως πετρώματα από μεγάλους κρατήρες δημιουργημένους από αστεροειδείς από ολόκληρο τον πλανήτη μας ενώ ακόμη ο επισκέπτης μπορεί να δει μοναδικές αντίκες ξιφίδια & σπαθιά με βάση τον μετεωριτικό σίδηρο από διάφορες περιοχές του πλανήτη μας. Φυσικά τα ευρήματα από τους δίδυμους κρατήρες στα Ζερέλια κοντά στον Αλμυρό στην Θεσσαλία έχουν πλέον αποκτήσει ιδιαίτερη θέση, αφού πρόκειται για την σημαντικότερη πτώση μικρών αστεροειδών στον ελλαδικό χώρο, ενώ τα σημαντικότατα ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή του Αλμυρού διηγούνται την χρήση του μετεωριτικού υλικού από τους Μυρμιδόνες που είχαν εκεί αναπτύξει το επίκεντρο του πολιτισμού τους.
“Στο μουσείο μας υπάρχει και ο μεγαλύτερος μετεωρίτης με προέλευση τον πλανήτη Άρη που βρίσκεται στην Ελλάδα”
-Πόσα χρόνια χρειάστηκαν ώστε να συγκεντρώσετε όλα αυτά τα πετρώματα και να δημιουργήσετε την μοναδική συλλογή σας;
Ο χρόνος είναι ένας καθοριστικός παράγοντας για να μπορέσει να συγκεντρωθεί μία τόσο σημαντική & πλούσια συλλογή, όπως είναι η “Aeroliths Collection”, που φιλοξενείται στο μουσείο μας. Θα έλεγα ότι χρειάστηκαν περίπου 3 δεκαετίες για την συγκέντρωση, δηλαδή την εύρεση ή απόκτηση όλων των μετεωριτών που εκτίθενται στο μουσείο, μέσα από την προσωπική συμμετοχή μου στην έρευνα & ενασχόληση με διεθνείς ομάδες στις οποίες είμαι ενεργός ως μέλος στην International Meteorite Collectors Association (IMCA), ενώ πλέον διατελώ χρέη εκλεγμένου Διευθυντή για 2 τριετία στην παγκόσμια αυτή οργάνωση.
-Συμμετέχετε σε διάφορες διεθνείς ομάδες αναζήτησης και έρευνας μετεωριτών, αστεροειδών και κρατήρων μετεωριτικής προέλευσης παγκοσμίως. Ποια αποστολή σας έχετε ξεχωρίσει;
Τα τελευταία 15 περίπου χρόνια έχω ταξιδέψει σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην Αφρική για να συμμετέχω σε κοινές αποστολές με στενούς φίλους της διεθνούς ομάδας μου σχετικά με την αναζήτηση μετεωριτών αλλά και την έρευνα & σπουδή γνωστών κρατήρων μετεωριτικής προέλευσης. Στην καρδιά μου όμως, σίγουρα την πρώτη θέση έχει η πολυετής έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των λιμνών Ζερέλια και η ανακάλυψη μετεωριτικού υλικού εκεί. Φυσικά κάθε φορά που κατορθώνουμε να ανιχνεύσουμε έναν νέο μετεωρίτη, το αίσθημα που με κυριεύει δεν είναι εύκολο να περιγραφεί, αφού νιώθεις σαν να ανακαλύπτεις ένα πραγματικό κομμάτι από την ιστορία δημιουργίας του Ηλιακού μας Συστήματος, ένα κομμάτι που μπορεί να κρύβει νέα στοιχεία και πληροφορίες για την δημιουργία πλανητών, κομητών, των άστρων και γενικότερα την δημιουργία της ύλης στο γνωστό σύμπαν.
“Είμαστε ένα βήμα πριν την τελική αναγνώριση των λιμνών Ζερέλια ως κρατήρων μετεωριτικής προέλευσης στην χώρα μας”
-Ως Διευθυντής του Ελληνικού Μουσείου Μετεωριτών θεωρείτε ότι οι νέες γενιές ενδιαφέρονται για τα μυστικά του σύμπαντος;
Κρίνοντας από την επισκεψιμότητα που έχει δεχτεί στον μόλις ένα χρόνο λειτουργίας του, το μουσείου μας, με πάνω από 3.000 μαθητές σχολείων Π.Ε & Δ.Ε. αλλά και τις προσωπικές εντυπώσεις & σχόλια που αφήνουν μαθητές & συνοδοί, θεωρώ ότι αποτελεί ένα τεράστιο κίνητρο για εμένα τον ίδιο στο να εντείνω τις προσπάθειές μου και να προσφέρω ακόμη περισσότερα στον τομέα της εκπαίδευσης και της επιμόρφωσης στους κλάδους της Επιστήμης των Μετεωριτών & της Αστρονομίας στην χώρα μας.
Σημαντικότατα ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή του Αλμυρού διηγούνται την χρήση του μετεωριτικού υλικού από τους Μυρμιδόνες που είχαν εκεί αναπτύξει το επίκεντρο του πολιτισμού τους.
-Το μακρινό 2008, ξεκινήσατε ενδελεχείς μελέτες στις δίδυμες λίμνες του Αλμυρού Μαγνησίας. Τι ήταν αυτό που σας κίνησε το ενδιαφέρον και ποια είναι τα συμπεράσματά σας;
Καταρχάς η προηγούμενη έως τότε πολυετής ενασχόληση και εμπειρία που είχα αποκομίσει από την συμμετοχή μου σε διεθνείς ομάδες κυνηγών μετεωριτών, με έκανε να θέλω πάντα να ανακαλύψω στην χώρα μας κάτι νέο που ακόμη να μην είχε βρεθεί –και ήμουνα σίγουρος ότι υπήρχε κάπου εκεί έξω και πως είναι καθαρά ζήτημα χρόνου –να περάσουμε στον τομέα της εύρεσης ενός μετεωρίτη που να έχει πέσει στον ελλαδικό χώρο. Το σχήμα των δίδυμων λιμνών από τους χάρτες που ερευνούσα από τον ελλαδικό χώρο, μου κίνησε άμεσα μετά τον εντοπισμό τους, το ενδιαφέρον. Όμως εδώ στην περιοχή των λιμνών Ζερέλια –και ενώ αρχικά τα πρώτα χρόνια δεν είχαμε στα χέρια μας παρά μόνο την εύρεση πιθανώς ιμπακτικής φύσεως πετρωμάτων –που δεν επιβεβαίωναν την πτώση αστεροειδών- συνεχιζόμενα ευρήματα μας ανάγκασαν να μιλάμε πλέον για πολύ περισσότερα θέματα από την εύρεση απλά ενός νέου μετεωρίτη….!!!
-Τελικώς κ. Θεοδοσίου αυτές οι δύο πανέμορφες λίμνες ήρθαν από το… διάστημα; Ποιες είναι οι θεωρίες για την αστρική καταγωγή τους;
Πλέον η οποιαδήποτε παλαιότερη επιστημονική θεωρία για τον τρόπο σχηματισμού των λιμνών Ζερέλια, που είχε διατυπωθεί στο παρελθόν από Έλληνες γεωλόγους δεν μπορεί να θεωρείται βάσιμη, ιδιαίτερα μάλιστα μετά και την εύρεση περισσότερων διαστημικής προέλευσης ορυκτών από την ομάδα μου σε πετρώματα στο υπέδαφος της ευρύτερης περιοχής. Πιο συγκεκριμένα η αρχική εύρεση το 2013-2015 μέσα σε νικέλιο ιχνοστοιχείων από τα διαστημικά ορυκτά ταενίτη & καμασίτη μαζί και ο τροϊλίτης θα έλεγα ότι σχεδόν ανάγκασαν τον κορυφαίο παγκοσμίου φήμης αμερικανό πλανητικό γεωλόγο Tony Irving να δεχτεί την πρόσκλησή μου και να επισκεφτεί για πρώτη φορά την χώρα μας τον Ιούλιο-Αύγουστο του 2015 με την ομάδα του, για να διεξάγουμε περαιτέρω έρευνα στην περιοχή των λιμνών.
-Εσείς και η ομάδα σας, «Κυνηγοί Αερολίθων» ανακαλύψατε κράματα στις λίμνες Ζερέλια που συνδέονται με την δραστηριότητα των πρώτων πελασγικών φύλων, αυτά των Μυρμιδόνων στην περιοχή. Μιλήστε μας για αυτή τη σημαντική ανακάλυψη και την πορεία των ερευνών σας;
Αρχικά το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζαμε ήταν να ταυτίσουμε & να χρονολογήσουμε τα ευρήματά μας αυτά με τις δίδυμες λίμνες-κρατήρες στην περιοχή εύρεσης τους, για να γίνουν αποδεκτά από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Στην συνέχεια της ερευνητικής μου προσπάθειας μετά από το 2016 – και αφού βρέθηκαν τα κατάλληλα κονδύλια – στάλθηκαν το καλοκαίρι του 2019 νέα δείγματα σε ερευνητικά κέντρα στο Κολοράντο των Η.Π.Α. στο Πανεπιστήμιο Μαρί Κιουρί στην Γαλλία & αλλού στην Ευρώπη για να διερευνηθεί καλύτερα η χημική σύνθεση των υλικών που είχαν ανακαλυφτεί. Πιστεύω ότι η εύρεση υψηλού ποσοστού ιριδίου με την μέθοδο ανάλυσης ICP που πραγματοποιήθηκε πιστοποιήθηκε στο ερευνητικό κέντρο Arrakis που συνεργάζεται με την NASA, από τον Richard Kunter στο Κολοράντο μαζί και με την εύρεση/ύπαρξη υψηλού ποσοστού νικελίου σε δείγματα από επεξεργασμένο σίδηρο που εξετάστηκαν μαζί με τον καθηγητή γεωλογίας Ηλία Χατζηθεοδωρίδη στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, τον περασμένο Σεπτέμβριο του 2019 και τα οποία έχουν βρεθεί & προέρχονται από επεξεργασμένο σίδηρο σε αρχαίας μορφής υψικάμινο, πιστεύω ότι πλέον μας οδηγούνε στον σωστό δρόμο προς την τελική αναγνώριση των λιμνών Ζερέλια στο άμεσο μέλλον και επίσημα ως κρατήρων μετεωριτικής προέλευσης στην χώρα μας.
Τα παραπάνω λοιπόν ευρήματα μας, συνδέουν πιστεύω για πρώτη φορά τις επιστήμες της πλανητικής γεωλογίας με την αρχαιολογία στην χώρα μας και τα αποτελέσματα θα είναι ικανά να ξαναγράψουν την ιστορία που ξέρουμε για το τι είδους όπλα χρησιμοποίησαν οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής των λιμνών, όπλα και εργαλεία που ήταν φτιαγμένα από τον μετεωριτικό σίδηρο που είχε προσφέρει η πτώση του διπλού αστεροειδούς. Από τα πρώτα στοιχεία που έχουμε ο μετεωριτικός σίδηρος είχε υποστεί επεξεργασία για να δημιουργηθεί με την χρήση του και την πρόσμιξη άνθρακα και άλλων υλικών ένα κράμα ατσαλιού, που ήταν κατά πολύ δυνατότερο πιστεύω από οποιοδήποτε όπλο της εποχής του.
Πιο συγκεκριμένα τα ευρήματά μας μιλάνε σίγουρα για το 9-10 π.Χ. Αιώνα την εποχή που η ευρύτερη περιοχή κατοικούνταν από τους Μυρμιδόνες. Βέβαια προσωπικά πιστεύω ότι οι αναφορές θα πάνε ακόμη πολύ πιο πίσω και σίγουρα μέχρι τον 13 π.Χ. Αιώνα την εποχή που βασίλευε ο Αχιλλέας, άλλωστε ο νεολιθικός οικισμός της Μαγούλας, όπου βρίσκονται οι λίμνες, μας παρέχει ιστορικά στοιχεία από το 5.800 π.Χ και από την Μέση Νεολιθική Περίοδο. Αυτό, λοιπόν, που πλέον θα ακολουθήσει είναι η προσπάθεια ακριβής χρονολόγησης των υλικών που έχουμε βρει με άμεσο τρόπο και όχι μόνο από ευρήματα που ανακαλύφτηκαν μαζί με την ανακάλυψη του μετεωριτικού σιδήρου.
-Τι σχεδιάζετε εσείς και η επιστημονική ομάδα σας για το νέο έτος;
Υπάρχει ένα πολυδιάστατο πεδίο δραστηριοτήτων που θα μας απασχολήσει φέτος, με κύριο μέλημα μου την συνέχιση της αποστολής για την έρευνα & πιστοποίηση δειγμάτων από τους δίδυμους κρατήρες στις λίμνες Ζερέλια, όμως πιστεύω ότι θα έχουμε μέσα στο 2020 την ικανοποίηση να ανακοινώσουμε και νέα μετεωριτικά ευρήματα στον ελλαδικό χώρο, που θα φιλοξενηθούν και αυτά αποκλειστικά στο Μουσείο μας!
Στα τρία επίπεδα του εκθεσιακού χώρου υπάρχουν γιγαντοοθόνες παρουσιάσεων και βίντεο-προβολών για γκρουπ, αλλά και διαδραστικά επιμορφωτικά παιχνίδια και δρώμενα για μικρούς και μεγάλους με λάπτοπ και ειδικά μικροσκόπια.
Στο Μουσείο Μετεωριτών υπάρχει η δυνατότητα να αγοράσει κάποιος αυθεντικούς μετεωρίτες άλλα αντικείμενα κατασκευασμένα με αυθεντικό μετεωριτικό υλικό.
Στον κύριο εκθεσιακό χώρο υπάρχει η δυνατότητα διοργάνωσης βραδιών παρουσιάσεων αστρονομικών θεμάτων με τη συμμετοχή κορυφαίων Ελλήνων και ξένων αστρονόμων και πλανητικών γεωλόγων και ερευνητών σε συνδυασμό με ποιοτικά μουσικά δρώμενα και τη συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών
Ιακωβίδου 27, Άγιος Ελευθέριος, Πατήσια
